Şifalı Bitkiler – Haronga, Harungana madagascariensis

Diğer Adları:
Haronga, Haronga, Harungana madagascariensis LAM.ex.POİRET
Syn: (CHOİSY) POİRET
Hanonga  LAM.ex.POİRET

Familyası:
Kılıçotugillerden, Jojanniskrautgewaechse, Hypericaceae

Drugları:
Haronga yaprakları; Harongae folium
Haronga kabukları; Harongae cortex
Haronganın yaprakları ve kabuklarından çay, tentür ve natürel ilaç ya¬pılır.

Botanik:
Vatanı Madagaskar adası olmasına rağmen günümüzde Sudan, Tanzanya ve Nijerya gibi orta ve doğu Afrika ülkelerinde de yaygın olarak yetişir ve de yetiştirilir. Boyu 2-12m arası olabilir, yetiştiği yöreye ve toprağa göre bazen bir ağaç, bazen bir çalı görünümündedir. Yaprakları karşılıklı eliptik veya oval uçları mızrak şeklinde sivri, kenarları düz 10-20cm uzunluğunda, 5-10cm eninde, üst yüzeyinde koyu yeşil, alt yüzeyinde pas kırmızısı tüylerle donanmıştır. Çiçekleri topluca bir arada ve şemsiye görünümünde, çiçek demeti 20cm çapında, beyaz, sarı veya altın sarısı renkte, kupa ve taç yaprakları beşer adet ve 3-4adet döllenme tozluğuna sahiptir.

Yetiştirilmesi:
Afrika’nın tropik bölgelerinde yetiştiğinden Türkiye’de ancak botanik bahçelerde yetişir.

Hasat zamanı:
Sürekli yeşil olması nedeniyle hemen her mevsim yap¬rak ve kabukları toplanarak kurutulabilir.

Birleşimi:
Birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Antheranoidler; Madagascarin ve Naphthodianthronlara, Hypericin ve Pseudohypericidin (Kılıç otuna bak) gösterebiliriz.
b) Polifeonl maddeler; Quercitrin ve Hypersoitle bunların glikozitleri, epicatechin ve porcyanidin içerir.
c) Eter yağı %0,02-5 gibi çok az oranda bulunur ve 40 çeşit maddeden oluşur ve başka α-Cinen’den oluşur.

Kabuklarının birleşiminde;
a) Antheranoidler
1) Antherachinonlara; Madagacin, Physcion ve Chrysophanol
2) Antheronlara; Madagacinanthron ve Haronginanthron’u gösterebiliriz.
b) Polifenol maddeler (-)-Epicatechin, Procyanidinlere B2, B6, B7 gösterebiliriz.
c) Eterik yağlar %0,06-8 arasında olup başta β-Farnesen, α-Pinen ve γ-Terpinol’dan oluşur. Afrika yerlileri hariç Amerika ve Avrupa’da kabuk ve yaprakları 2/1 oranında karıştırılarak ekstresi yapılır ve bundan da natürel ilaç elde edilebilir.

Tesir şekli:
Hazmettirici, sindirimi kolaylaştırıcı, salgıları artırıcı, zehir-lenme sonucu zarar gören karaciğeri iyileştirici ve mikropların yayılmasını önleyicidir.

Araştırmalar:
Fareler üzerinde yapılan deneylerde Haronga ekstresinin pankreasın enzim, protein ve diğer salgılarının üretimini artırdığı ve böy-lece karaciğer, pankreas, böbrek ve bağırsaklarda yağ metabolizmasını (lipit metabolizması) artırdığı görülmüştür. Yine Kemeny T. Tarafından 1971’de (Arzneimittel Forschung 21:101-104) fareler üzerinde yapılan deneylerde Haronga ekstresinin mide asidi ve pepsini ile pankreas salgılarından Amilazlar, Tripsin ve Lipazları artırdığı görülmüştür. Yine aynı uzman tarafından farelerin karaciğeri ccl4 ve bronbenzol ile zehirlenmiş ve yıpratılmıştır. İyileştirmek için bir grup fare cysterin ile bir grup fare de Haronga ekstresi ile tedavi edilmiştir. Haronga ekstresi ile tedavi edilen farelerin karaciğerinde leke bulunmazken cysterin ile tedavi edilen farelerin karaciğerinde leke kalmıştır. Afrika yerlilerinin yağlı ve ağır yemek yedikten sonra bir ağacın kabuğunu çiğnedikleri görülmüş, bunun ne olduğu araştırıldığında Haronga kabuğu olduğu anlaşılmıştır. Çünkü yer yer Haronga ağaçların gövdesinde kabukların soyulduğu Dr.Schwabe tarafından tespit edilmiştir.

Kullanılması:
Modern klinik araştırmaları henüz yeterli düzeyde değildir. Şimdiye kadar yapılan araştırmalara göre haronga ekstresi başta akut ve kronik sindirim rahatsızlığı, pankreas zafiyeti, pankreas, karaciğer ve safra fonksiyon bozuklukları, hazımsızlık, gaz (şişkinlik) ve karında sertliğe karşı kullanılabilir. Fakat daah etkili bitkiler mevcuttur, pankreas zafiyetine karşı Ananas, Pelin otu, Papaya, Gökçek İksiri daha etkilidir.

Çay:
Haronga kabuk ve yapraklarının pazarlaması yapılmadığından çayını içmek mümkün değildir. Bu nedenle damla ve hapı kullanılır.
Haronga ekstresi: Haronga yapraklarından bir kısım ve kabuklarından iki kısım önce suda ıslatılır ve sonra etanol ilave edilerek ekstresi yapılır. Bu ekstre daha sonra damla veya hap yapımında kullanılır. Mesela 100gr Haronga yaprağı+200gr Haronga kabuğu+500ml su ve 500ml %70’lik etanol karışımı olabilir.

Homeopati’de:
kabuk ve yapraklarından eşit oranda 50gr bir şişeye konur ve üzerine 500ml %70’lik alkol ilave edildikten sonra güneş ışın-larından uzakta arada bir çalkalamak suretiyle 4-6hafta muhafaza edilir. Sonra süzülerek tentürü elde edilir. Bu tentüre homeopati’de <<Haronga>>denir ve günde 4-5defa 10 damla 6-8hafta süreyle alınır.

Yan tesirleri:
Bilinen bir yan tesiri yoktur. Afrika dışında elde edilen Haronga damla ve haplar kullanılır.