Şifalı Bitkiler – Tarhun, Estragon, Artemisia dracunculus

Çok Yıllık | 0,6-1,3m | 7-9 Aylar | Ça,Ba | Otu

Tarhun, Estragon, Artemisia dracunculus
Küçük Ejderha otu
Terhun
Tergun

Familyası: Bileşikgillerden, Korbblütengewaechse, Asteraceae

Drugları: Tarhun otu: Artemisia dracunculus herba
Tarhun otunun çayı yapılır, salatalara katılır ve baharat olarak kullanılır.

Giriş: Pelinotugillerden olan tarhun Türkistan’dan Horasan, Türkiye, Avrupa, Hindistan ve Çine kadar yayılmıştır. Amerika’nın keşfi ile de oraya yayılmıştır. Tarhun muhtemelen haçlı seferleri sırasında Avrupa’ya götürülmüştür. Arapça thachaum’dan tarhuna dönüşmüştür ve tarhun küçük ejderha otu diye anılır. İlk defa MÖ: 2000’de Çinliler tarafından kullanıldığı yazılı belgelerden anlaşılmaktadır. Bitkinin Fransız, Türk ve Rus Tarhunu diye bilinen üç türü mevcuttur. Türkiye ve Türkistan’da yetişen Tarhun takriben Fransız tarhununa benzer.

Botanik: Bitki çok yıllık, dikine yükselen, topluca bir arada, demet şek-linde olan ve üst kısımları çatallaşan bir bitkidir. Çiçekleri salkım şeklinde üst dallara dizilmiş olup, her biri 2-3mm büyüklüğünde, küre şeklinde, beyazımtırak veya kırmızımsı renkli ve aşağı doğru boynu eğiktir. Yaprakları 2-10cm uzunluğunda, 0, 3-1cm eninde şerit şeklinde uca doğru sivrilen, kenarları bütün, koyu yeşil renkli, ortasında ana bir damar ve ondan sağa sola ayrılan yan damarlara sahiptir.

Yetiştirilmesi: Genellikle humuslu ve zengin topraklarda ve güneşli yö-relere ekilirse daha verimli olur.

Hasat zamanı: Temmuz’dan Ekim’e kadar tarhun kesilerek demet ya-pılır, havadar, güneşli, gölgelik yerlerde kurutulur ve kaldırılır. Sirkesi ya-pılacak ise taze olarak da kullanılır. Malesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paketleme ve depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve

mutlaka gölgede kurutulmalıdır. Ayrıca örneğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kurutulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlar’da açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukca azaltır.

Birleşimi: Tarhunun birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) eterik yağ türevleri %0,2-1,5 arasında olup en önemlileri Metilchavicol (=metilkafikol, 4-Allylanisol, Estragol veya 1-Metoksi-4 (2-propenyl-benzol) Ocimen ve Myrcen en önemlileri olup ayrıca Kαmpfer, Camphen, Anisasit, α-ve β-Pinen, Limonen, Linalool ve p-Metoksi-sinamikaldehid içerir. Türkistan ve Avrupa’da yetişen Tarhunun

da %40-70 metilchavicol bulunurken, Rus Tarhunun da hiç bulunmaz. Ayrıca taze Tarhun %0,2-0,6 eterik yağ içerirken kurutulmuş Tarhun %0,4-1 nadiren %1,5 oranında olabilir. Bu nedenle Rus tarhunu pek değerli değildir.
b) Flavonitler; Quercetin ve Patuletingllikozitler ile Lipofil (yağ çözücü) Flavon; 5,3¹-Dihidroksi-7,4¹-Dimetoksiflavon içerir.
c) Kumarinlerden; Herniarin, Scoparon ve Scopoletin ile İzokumarinlerden; Artemidin, Artemidinal ve Artemidinol içerir.
d) Minerallerden; Potasyum, Kalsiyum ve Magnezyum
e) Ayrıca tanin, reçine ve steroller içerir.

Tesir şekli: Kramp çözücü, bağırsak kurt ve solucanlarını düşürücü, id¬rar söktürücü, hazmettirici özelliklere sahiptir.

Kullanılması:
a) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapılma-mıştır. Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2. sınıf bir şifalı bitkidir. Tarhun yerine daha etkili olan başka bitkiler kullanılmalıdır. Örneğin sindirim zafiyetine karşı Harpago, Çörek, Centiyan, Papaya preparat-ları veya Gökçek İksiri daha etkilidir.
b) Halk arasında: Tarhun hıçkırık, sindirim zafiyeti, mide ekşimesi, şişkinlik, iştahsızlık, gut, romatizma, idrar tutamama ve grip karşı kullanılır ve immün sistemini güçlendirir.
c) Aromaterapide: Tarhun yaprak, çiçek ve sürgünleri su buharı ile da-mıtılarak (destilasyon) eter yağı elde edilir. Tarhun eter yağıda aynı otu gibi kullanılır, fakat sadece 3-5damla yemeklere, salatalara katılabilir. Tarhun yağından 2-3damla bir parça ekmeğe veya kesme şekere damlatılarak alınır.

Çayı: İki kahve kaşığı Tarhun otu demliğe konur ve üzerine 300-500ml kaynar su ilave edilerek 5-10dk bekletildikten sonra süzülerek içilir.

Tarhun Sirkesi: Bir litre üzüm sirkesine taze yıkanmış 25gr tarhun otu, 10gram dereotu, 10gr oğulotu ilave edilerek bir ay güneş ışınlarından uzakta muhafaza edildikten sonra süzülerek kullanılabilir.

Yan tesirleri: Tarife uyulduğunda bilinen bir yan tesiri yoktur.